Αποκάλυψη. ΜΙΧ. ΛΕΦΑΝΤΖΗΣ: Ο ΤΑΦΟΣ ΠΡΟΥΠΗΡΧΕ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ στον τύμβο Καστά. (Video, κείμενο)

Ο αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαντζής που μίλησε εκτός προγράμματος στην εκδήλωση του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ΑΠΘ (στις 30/9/205)για την ανασκαφή της Αμφίπολης, παρουσίασε σημαντικότατα στοιχεία για την χρονολόγηση αλλά και την κατασκευή του Μνημείου, που λίγο νωρίτερα η επικεφαλής αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη χαρακτήρισε "Ηρώον Ηφαιστίωνος". 

Ο κ. Λεφαντζής στη δική του ομιλία, παρουσίασε για πρώτη φορά το μονόγραμμα του Αντίγονου πάνω στον περίβολο, τα τμηματικά "συμβόλαια παραλαβής" του Μνημείου Ηφαιστίωνος με το μονόγραμμα του τελευταίου, καθώς και σημαντικότατες πληροφορίες για τον ίδιο τον τάφο που βρέθηκε στον τελευταίο θάλαμο.

Μάλιστα η αποστροφή του λόγου του για τον υπόγειο ΤΑΦΟ στον "κόκκινο θάλαμο" (Δείτε την στο video και διαβάστε την προς το τέλος του απομαγνητοφωνημένου κειμένου), θεωρώ οτι είναι από τις εντυπωσιακότερες ειδήσεις που μας έδωσε η σημαντική αυτή εκδήλωση.

Η αποκάλυψη του κ. Λεφαντζή πως ο κιβωτιόσχημος ΤΑΦΟΣ πίσω από τα βαριά μαρμάρινα θυρόφυλλα του μοναδικού διαδρόμου με τις Σφίγκες, τις Καρυάτιδες και τα ψηφιδωτά, 

ΔΕΝ κατασκευάστηκε ταυτόχρονα και ΓΙΑ το Μνημείο,
αλλά ΠΡΟΥΠΗΡΧΕ και ενσωματώθηκε σ'αυτό, 

οδηγεί την ερευνητική, ερμηνευτική και ιστορική προσέγγιση του Ταφικού Ηρώου σε ενδιαφέροντες δρόμους και βάζει νέους προβληματισμούς στο τραπέζι. 
----------------------


Σήμερα αναρτώ το τμήμα της παρουσίασης του κ. Λεφαντζή που αφορά στα μονογράμματα και στα "συμβόλαια", καθώς και στη χωρική εγκατάσταση του Τύμβου από τον κατασκευαστή Δεινοκράτη. 

Το video τραβήχτηκε από μένα και διαρκεί περίπου 6.30 λεπτά, ενώ παραθέτω και το απομαγνητοφωνημένο κείμενο (εξομολογούμαι δε, πως ήταν μιά δύσκολη δουλειά που μου πήρε περί τις 10 ώρες, αλλά άξιζε τον κόπο).

Η συνέχεια, τις επόμενες μέρες. 

----Το 6λεπτο video δείτε το εδώ. ---

...................................................................

Η απομαγνητοφώνηση: 

...< Ας ξεκινήσουμε λίγο από το “ΑΝΤ”. Το “ΑΝΤ” αυτό που βλέπετε εδώ, είναι στους ορθοστάτες του περιβόλου, βλέπουμε δηλαδή το “Α”, το “Ν” και το “Τ” σε συντομογραφία. Είναι ένα τυπικό μονόγραμμα, το οποίο βέβαια υπάρχει σε όλη την περίοδο των Αντιγονιδών, δηλαδή από τον Μονόφθαλμο τον Αντίγονο μέχρι και τον Αντίγονο Γονατά. 

Το ζήτημα είναι ότι ο Αντίγονος Γονατάς το μόνο που θα μπορούσε να κάνει την εποχή που βασίλευε, στο συγκεκριμένο μνημείο, ήταν να βάλει το μονόγραμμά του και τίποτε άλλο. Επειδή εκείνη την εποχή χρήματα για την κατασκευή ενός τέτοιου μνημείου, δεν υπήρχαν.
Επομένως η ψαλίδα κλείνει στα 5-6 χρόνια, που ο Αντίγονος ο Μονόφθαλμος παρέμεινε στη Μακεδονία και ήταν φίλος του Αντίπατρου, συνεργάτης και σύμμαχος. 

Αυτό σημαίνει δηλαδή, ότι μιλάμε από το 323, (--324 τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου--), μέχρι το 319, μέχρι το 318.

Μετά, όταν έχουμε στον Τριπαράδεισο το μοίρασμα της περιουσίας του κράτους και την πάλη μεταξύ των διαδόχων, όλα τελειώνουν. 

Αυτό σημαίνει ότι στην περίοδο αυτή είναι δεδομένο ότι μπήκε το μονόγραμμα αυτό, το οποίο μονόγραμμα ούτως ή άλλως είναι τρεις (3) φορές πάνω στον περίβολο, τέσσερις (4), και μαζί με άλλα πράγματα, μας δίνει μία χρονολόγηση του περιβόλου. 

Ο περίβολος, ει δυνατόν να κατασκευάστηκε από τον Αντίγονο τον Μονόφθαλμο και να έχουμε ένα μονόγραμμά του, 

 είτε κάποιος μεταγενέστερος, αλλά μέχρι τον 3ο αιώνα, έβαλε το μονόγραμμα αυτό πάνω στον περίβολο.

Αυτό σημαίνει ότι ο περίβολος είναι ελληνιστικής περιόδου ή πρώιμης ελληνιστικής ή και ύστερης κλασσικής. Που σημαίνει ότι δεν είναι Ρωμαϊκός. Σημαντικό αυτό, να το πούμε. 

Επίσης δεν χρειάζεται κανένα άλλο πειστήριο, από τη στιγμή που υπάρχει το μονόγραμμα. Υπάρχει σειρά μονογραμμάτων. Και τα οποία θα τα μελετήσει η επιστήμη της εγγραφικής.

Ας πάμε τώρα σε αυτό εδώ. Αυτό εδώ ήταν πολύ δύσκολο να διαβαστεί. Ήταν τουλάχιστον ογδόντα (80) με ενενήντα (90) χρόνια στη θέα όλων. Στα διάσπαρτα μέλη δίπλα στο Λιοντάρι. Έχουν περάσει πάρα πολλοί επιγραφικοί από κει. Δεν το είδε κανείς.

Διότι όλοι έβλεπαν τα πολύ καλά χαραγμένα, αυτά τα “γκραφίτι” που κάναν οι Θράκες τον 2ο αιώνα μετά Χριστόν, στα σε δεύτερη χρήση μέλη.
Αλλά κανείς δεν πρόσεξε ότι στο μέτωπο αυτών των καταληπτήρων, γιατί αυτές είναι σε θέση ορθοστάτη, υπήρχε κάτω από την αδρή επιφάνεια, την επεξεργασία της επιφάνειας του μαρμάρου, μία επιγραφή η οποία είχε υποστεί ραζούρ. Δηλαδή είχε υποστεί σβήσιμο. 

Βέβαια, επειδή ήταν βαμμένη και επειδή μας έφυγε και το επίχρισμα, αυτή τη στιγμή μπορούμε να διακρίνουμε με πολύ μεγάλη ευκολία το “Λ”, το “Ε” το “Α”, το “Β”, το “Ο” και το “Ν”, κι από κει και πέρα, πηγαίνουμε στο “Η”. 

Το ήτα “Η” είναι σύνθετο. Το “Η” έχει ένα “Ν” ενσωματωμένο και στις δύο περιπτώσεις, δλδ και στη μία και στην άλλη υπάρχει ένα “Η” κι ένα “Ν”, αλλά εδώ είναι διαχωρισμένα μεταξύ τους, και πάνω στην κεραία του “Η”, υπάρχει ένα “Φ” ενσωματωμένο. 

Αυτή εδώ η επιγραφή είναι αρκετά ευμεγέθης, μη νομίζετε. Είναι 25εκατοστά σε ύψος και καταλαμβάνει όλη την επιφάνεια του μαρμάρου. Είναι οικοδομική, διότι έγινε προφανέστατα πριν από τη διαμόρφωση της άλλης επιφάνειας του μάρμαρου. Δλδ σημαίνει ότι έγινε κατά την κατασκευή. 

Είναι από αυτά τα συμβόλαια παραλαβής που έκαναν εκείνη την εποχ'η, κατά την παραλαβή του έργου, μάλλον ο Αντίγονος ο Μονόφθαλμος ή κάποιος άλλος. 

Και στους τρείς (3) καταληπτήρες που έχει βρεθεί η επιγραφή, επαναλαμβάνονται τα ίδια χαρακτηριστικά , σηματοδοτώντας πως είναι οικοδομικό και αφορά στην παραλαβή ενός έργου κατασκευής , τουλάχιστον του περιβόλου.

Η σχέση με τα συβόλαια για την κατασκευή των Ηρώων του Ηφαιστίωνος από τον αρχιτέκτονα Στασικράτη ή Δεινοκράτη, όπου έπρεπε να γράφει το όνομα του νεκρού όπως αναφέρεται στη γραμματεία, ίσως να μας αποδίδει για πρώτη φορά στην περίπτωση αυτή, την ταύτιση των ιστορικών δεδομένων με αυτά, χωρικά πειστήρια.

Δλδ αυτή τη στιγμή βλέπουμε για πρώτη φορά πάνω στο μάρμαρο γραμμένο, ένα οικοδομικό συμβόλαιο. Δεν είναι επιγραφή με την κλασική έννοια του όρου.

Αν υπάρχουν όλα αυτά, που υπάρχουν βέβαια, μπορούμε να πούμε οτι με παραγγελία του Αλέξανδρου, ο Δεινοκράτης αποφασίζει να χωροθετήσει στο βόρειο και αρχαιότερο τμήμα του Νεκροταφείου της Αμφίπολης, το ταφικό Ηρώο του Ηφαιστίωνος. 

Σε μία έκταση 22 στρεμμάτων, όπου σε φυσικά άντηρα και αναβαθμούς εκτείνονται αρχαιότεροι λακκοειδείς και κιβωτιόσχημοι τάφοι, ο Δεινοκράτης προβαίνει στη χάραξη του κύκλου, με την βοήθεια ενός ψηλού ξύλου- στύλου που πακτώνει σταθερά με περιμετρική θεμελίωση εν είδει πεδίλου στην κορυφή, (εδώ βλέπετε), και με νήμα χαράσει τον κύκλο.

Στην περίμετρο διαμορφώνει πλατιά τάφρο θεμελίωσης, ενώ παράλληλα προβαίνει στην ενσωμάτωση ενός πρόσφατου μεγάλου κιβωτιόσχημου ταφου στο σύνολο, (που είναι αυτός εδώ που βλέπετε), 

στον οποίο κατασκευάζει τη γνωστή καμάρα και θόλο των 24ων μέτρων και τους θυραίους τοίχους με εξαιρετικό αρχιτεκτονικό και γλυπτικό διάκοσμο. 

Την κατάχωση των αρχαιότερων τάφων και υιοθέτηση στον κυκλικό περίβολο εν είδει ταφικού κύκλου που δρα ενοποιητικά στον χώρο, όπως και η τοποθέτηση Σήματος στην κορυφή, σηματοδοτούν την εγκαθίδρυση της λατρείας ενός νέου Ήρωα, επάνω σε παλαιότερες ταφές. 

Από την αρχική κλίση των χωμάτινων πρανών, προσθέτει στο φυσικό έδαφος σκεπάζοντας για πάντα τους προγενέστερους ασύλητους τάφους. Σώζονται οι μάρτυρες που άφησε μετά την ανασκαφή του ο Λαζαρίδης>....

ΦΩΤΟ-κείμενο Α.Π.