"ΕΝΑΣ ΑΓΓΛΟΣ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΤΟΥ 1900"

• Όταν μου τηλεφωνεί ο φίλος μου ο Τάκης Μαυρογιάννης, εκπαιδευτικός και ταξιδεμένος (το τονίζω το «ταξιδεμένος» γιατί το θεωρώ ισότιμο προσόν με τις σπουδές και την μόρφωση), πάντα θα είναι για κάτι ενδιαφέρον.
• Χθες το βραδάκι λοιπόν, μου τηλεφώνησε βγαίνοντας από ένα ζεστό χαμάμ στα Λουτρά Σιδηροκάστρου (κάνει καλό στα κρυώματα), για να μου μιλήσει ενθουσιασμένος για ένα βιβλίο και να με παροτρύνει να το διαβάσω «άμεσα Αριάδνη. Είναι καταπληκτικό, επίκαιρο και μοναδικά σημαντικό, με αφορμή τις συζητήσεις περί Σκοπίων, ελληνικότητας, και λοιπών Βαλκανικών και εθνολογικών. Το ανακάλυψε ο Θεόδωρος».
• Όπου Θεόδωρος, ο Γρηγοριάδης βέβαια, ό άλλος κοινός μας φίλος. Συγγραφέας εννέα ευπώλητων βιβλίων (το τελευταίο του, «Χάρτες», πάει πολύ καλά), συνεργάτης της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Σερρών και γνωστός στο Σερραϊκό κοινό, από τις εξαιρετικές δράσεις της Βιβλιοθήκης τις οποίες οργανώνει.
• Λοιπόν, το βιβλίο για το οποίο μιλάμε, είναι το «Ένας Άγγλος στη Μακεδονία του 1900», του Τζωρτζ Φρέντερικ Άμποτ, από τις εκδόσεις Στοχαστής. Και το μοιράζομαι μαζί σας, γιατί «οσμίζομαι», πως μάλλον θα δικαιωθεί ο Τάκης στις «συστάσεις» του, μετά την ανάγνωση.

• Ο Θεόδωρος γράφει γι` αυτό το βιβλίο ένα σημείωμα, στο Πασχαλινό τεύχος του περιοδικού Passport. Από το κείμενό του, που το βρήκα και στο blog του (http://teogrigoriadis.blogspot.com), σας «προσφέρω» ένα μικρό κομμάτι, για ενημέρωση, μια και τώρα τις γιορτές πολλοί θα αναζητήσουμε ίσως ένα μικρό «καταφύγιο» στην ανάγνωση!
• Αντιγράφω λοιπόν:
• «Ο Τζ.Φ. Άμποτ κατέφτασε στην Μακεδονία το 1900, απεσταλμένος του Πανεπιστημίου του Καίμπριτζ, ενώ ταυτόχρονα έστελνε ταξιδιωτικές ανταποκρίσεις πίσω στην πατρίδα του στην εφημερίδα Guardian.
• Η περιοδεία ξεκινάει καλοκαίρι του 1900 με τρένο που διέρχεται τα σερβικά σύνορα.
• Πρώτη στάση του το Ουσκούμπ (Σκόπια) «το κλειδί του βιλαετίου του Κοσόβου…Ο πληθυσμός της πόλης αποτελείται κυρίως από Σέρβους, Αλβανούς και Βουλγάρους, με μια μικρή αλλά σημαντική από άποψη επιρροής, ελληνική μειονότητα…».
• Μπαίνει στην Θεσσαλονίκη, «μια πολύγλωσση πόλη», όπου στην Πύλη στο Βαρδάρη παρακολουθεί τους περιστρεφόμενους δερβίσηδες. Συνεχίζει στις Σέρρες, στο Σιδηρόκαστρο, στο Μελένικο, συμμετέχει σε χριστιανικά πανηγύρια και σε μουσουλμανικές τελετές, συναντάει τσιγγάνικους πληθυσμούς, πορεύεται προς την Καβάλα και ολοκληρώνει την περιοδεία του με το προσκύνημα στο Άγιον Όρος.
• Τα κεφάλαια του βιβλίου διαβάζονται με τρομερό ενδιαφέρον, δοσμένα με λογοτεχνική γλώσσα και όχι σαν ένα δημοσιογραφικό ρεπορτάζ.
• Συγκρίσεις τόπων και συσχετισμοί με τις σημερινές πολιτικοκοινωνικές συγκυρίες είναι αναπόφευκτες και ίσως κάτι τέτοια –εξόχως γραμμένα και σκεπτόμενα-βιβλία θα μπορούσαν να φωτίσουν πολύπλευρα τις υποβόσκουσες αντιθέσεις στα Βαλκάνια και να διαφωτίσουν τα ταμπουρωμένα μυαλά όσων πιστεύουν ότι τόποι και άνθρωποι γεννήθηκαν μέσα σε αυστηρώς οριοθετημένους τόπους, με αμιγή πληθυσμιακή σύνθεση, ενώ τους ανατέθηκε εξ ουρανού η αποκλειστική διαπραγμάτευση της Ιστορίας».